علایم بیماری اندومتریوز, درمان اندومتریوز
اندومتریوز بیماری مزمن و شایعی است که بسیاری از زنان از آن رنج می برند. این درحالی است که به خاطر علائم غیراختصاصی این بیماری اکثر مواقع تشخیص داده نمی شود.
نام بیماری اندومتریوز را ممکن است بارها و بارها شنیده باشید اما با علائم و عوارض آن آشنا نباشید. با این حال اگر با دردهای لگنی یا دردهای شدید قاعدگی مواجه شدید، درصدی احتمال دهید که ممکن است اندومتریوز سراغتان آمده باشد. همچنین درد هنگام نزدیکی یکی دیگر از علائم این بیماری است که ممکن است رابطه زناشویی را به خطر بیندازد.
اندومتریوز چیست؟
اندومتریوز به حضور بافت اندومتر (غدد استروما) خارج از حفره رحم اطلاق می شود. شایعترین محل های جایگزینی، احشای لگنی و صفاق (صفاق یک غشای خونابی است که سطح داخلی حفره صفاقی (شکمی) و حفرات لگنی را می پوشاند) هستند. اندومتریوز در ظاهر از ضایعات جزئی روی ارگانهای لگنی که از سایر جهات سالم هستند تا کیست های اندومتریوتیک بزرگ تخمدان متفاوت است که آناتومی لوله و تخمدان را دستخوش تغییر کرده و چسبندگیهای وسیع روده، مثانه و حالب را درگیر می کند. به بیان دیگر آندومتریوز به معنی رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم است.
لگن شایعترین محل بروز آندومتریوز است. در این بیماری بافت اندومتر (لایه داخلی رحم) در بیرون از محل اصلی خود (رحم) تشکیل می شود. این بافت می تواند در تمام بافتهای بدن جز طحال به وجود آید، ولی رایجترین محل پدید آمدن آن، لگن است که در این قسمت هم، تخمدانها بیشتر گرفتار اندومتریوز می شوند.
در آندومتریوز، بافت آندومتر تغییر جا داده، اما همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد و در هر دوره قاعدگی، این بافت ضخیم می شود و خونریزی می کند. در آندومتریوز، بافتهای اطراف ممکن است تحریک شوند و درنهایت موجب زخمی شدن بافت و چسبندگی شود. برآورد می شود ۴۰درصد زنان به این مشکل دچار هستند که این مشکل همراه با درد لگنی و نازایی است.
عوامل خطری که در ایجاد اندومتریوز نقش دارند، کدامها هستند؟
این مشکل اغلب در سنین باروری در نوجوانان و زنان یائسه که تحت درمان هورمون (HRT) هستند، شایع است که میزان شیوع آن ۱۰درصد است. از عوامل خطری که در ایجاد اندومتریوز نقش دارد: ناباروری، نولی پاریته (باردار نشدن)، سیکل قاعدگی کوتاه، داشتن موی قرمز، بلند قدی، هیپرمنوره (خونریزیهای قاعدگی بیش از حد)، ناهنجاری مولرین (ناهنجاری رحم)، وزن کم حین تولد (کمتر از ۷پوند)، رژیم غذایی غنی از چربی و گوشت قرمز، وجود بیماری در اقوام درجه یک و… است.
علائم آندومتریوز چیست؟
تظاهر بالینی: کاهش باروری یکی از علائم این بیماری است. همچنین دیسمنوره (قاعدگی دردناک)، دیس پارونی (حالتی است که فرد هنگام آمیزش دچار درد می‌شود) و درد مزمن لگن نیز از علائمی است که ما را به اندومتریوز مشکوک می کند. حتی در موارد شدید ممکن است فاقد علامت باشد.
علائم گوارشی، علائم شدید: درد، تهوع، سیری زودهنگام، نفخ و تغییرات اجابب مزاج جزء علائم این بیماری است که گاهی اوقات ممکن است با سندرم روده تحریک پذیر اشتباه گرفته شود.
درد: دیسمنوره (دیسمنوره اصطلاحی است که پزشکان برای انقباضات دردناک قاعدگی به کار می برند) ثانویه قویا به نفع اندومتریوز است که درد اغلب دوطرفه است. مشخصات دیسمنوره مرتبط با اندومتریوز، شروع درد قبل از خونریزی قاعدگی و ادامه آن در طول سیکل است و ممکن است هیچ فاصله زمانی عادی از درد وجود نداشته باشد.
کاهش باروری: اندومتریوز متوسط و شدید با بروز چسبندگی و ممانعت از تحرک لوله های رحمی و تخمدان باعث نازایی و کاهش باروری می شوند.
انواع اندومتریوز
اندومتریوز خارج لگنی: اغلب فاقد علامت در صورت بروز درد یا توده خارج لگنی سیکلیک مدنظر قرار می گیرد.
اندومتریوز نافی: این توده قابل لمس و درد سیلیک در محل ناف است.
درمان این بیماری به چه صورت است؟
– برداشتن ضایعات آندومتریوزی
– درمان طبی (انتخاب دوم، چرا که اولین انتخاب ما لاپاراسکوپی است و در صورت عدم انجام انتخاب اول، راه دوم را پیش می گیریم)
– اگر آپاندیس به آندومتریوز مبتلا شود، باید آپاندیس را از بدن خارج کرد(آپاندکتومی)
– اگر مثانه و روده به آندومتریوز مبتلا بشود باید ضایعات خارج شوند.
– حالب (لوله ای است که ادرار را از لگنچه کلیه به مثانه انتقال می دهد)، اگر دچار انسداد شود و مشکلات کلیوی ایجاد کند باید قسمتی از حالب را برش بدهیم و قسمت تنگ شده را برداریم.
– اگر جدار شکم و پرینه به آندومتریوز مبتلا شود، باید ضایعات خارج شوند.
تدابیر درمانی در این زمینه به چه صورت است؟
هیچ یک از راهکارهای موجود برای پیشگیری از بروز بیماری موفق نبوده اند. اصولا درمان را براساس شرایط خاص هر فرد در اغلب زنان و حفظ عملکرد باروری مطلوب مدنظر قرار می دهند. درمان موارد علامت دار با داروهای آنالژزیک، هورمونها و روشهای جراحی لاپاراسکوپی (Laparascopy) صورت می گیرد.
درمان جراحی به چه صورت است؟
در جراحی هدف برداشتن همه ضایعات قابل رویت و چسبندگیهای همراه و القای آناتومی طبیعی است. با این حال تا جایی که امکان داشته باشد سعی می شود با روش لاپاراسکوپی این درمان صورت گیرد. اما زمانی اندیکاسیون لاپاراتومی (جراحی باز) به کار برده می شود که بیماری در مراحل پیشرفته یا عدم نیاز به حفظ باروری باشد
