وبلاگ تفریحی

معروف ترین عروسک در نمایش خیمه شب بازی ایرانی,

 عروسک معروف در خیمه شب بازی ایرانی کدام است؟,کدام عروسک معروف رین در خیمه شب بازی ایرانی است؟, در نمایش خیمه شب بازی ایرانی کدام عروسک معروف است؟, در خیمه شب بازی عروسک معروف کدام است؟, عروسک معروف در نمایش خیمه شب بازی ایرانی, معروف ترین عروسک خیمه شب بازی ایرانی,نام معروف ترین عروسک خیمه شب بازی ایرانی ,اسم معروف ترین عروسک خیمه شب بازی  چیست؟,

کدام معروف ترین عروسک در نمایش خیمه شب بازی ایرانی است؟

معروف ترین عروسک در نمایش خیمه شب بازی ایرانی کدام عروسک است؟

مبارک/ پهلوان ‌پنبه

نمایش عروسکی یا خیمه‌شب‌بازی طبق آخرین نظریه‌ها در اصل از ایران شروع شده اما در زمان ترکهای عثمانی به ترکیه رفته و در آنجا قوت گرفته و تحت عنوان نمایش قره‌گؤز (Karagöz) (چشم سیاه) معروف گشته‌است.

برخی خیمه‌شب‌بازی را به کمدیا دل‌آرته منسوب می‌دانند و گروهی بر این عقیده‌اند که از کشورهای کهن چین، هند، ژاپن و نواحی جنوب شرقی آسیا به اروپا نفوذ کرده است.خیمه شب بازی یا شب بازی، شب‌ها و در خیمه‌ای که دو طرفش دو چراغ روشن بود، نمایش داده می‌شد. صحنه صندوقی بود به درازای سه ربع و بلندی نیم ذرع. یک طرف صندوق به طرف تماشاچیان باز بود و سه طرف دیگرش اتاقی را نشان می‌داد. صندوق در خیمه بود و نمایشگردان پشت صندوق مخفی می‌شدو عروسک‌ها را با نخ یا بال‌های نازک تکان می‌داد. در نمایش‌های خیمه‌ای که خاص طبقات بالا اجرا می‌شد، نمایش‌ها مجلل و مفصل و خیمه فاخر و رنگارنگ بوده‌است.

خیمه شب بازی در ایران

عطا ملک جوینی (وفات ۶۸۰ هجری قمری) در قرن هفتم در کتاب خود تاریخ جهانگشا که تاریخ مغولان است، گزارشی از خیمه شب بازی در روزگار اوکتای قاآن می‌دهد:

روزی خیمه شب بازان از ختا (شهری میان ترکستان و چین قدیم) آمده بودند و عروسک‌های ختایی عجیب و غریبی با خود آورده بودند که ما هرگز ندیده بودیم و به خیمه شب بازی پرداختند و در این هنگام عروسکی را که شکل پیرمردی با ریش سفید بود، از صندوق بیرون آورده و به صورت اسیر به نمایش در آوردند. اوکتای قاآن پرسید این صورت ِ کیست؟ گفتند صورت مسلمانی است یاغی که به دست لشکریان اسیر آمده‌است. اوکتای قاآن بی درنگ فرمود که بازی را متوقف بدارند.»

در قدیم به این هنر، شب‌بازی نیز اطلاق می‌شده‌است؛ همچنان‌که واعظ کاشفی گفته‌است:

اگر پرسند که مخصوص لعبت‌بازان چیست، بگوی خیمه و پیش‌بند. و بازی خیمه در روز توان کرد و بازی پیش‌بند در شب. و پیش‌بند، صندوقی را گویند که در پیش آن خیال‌بازی می‌کنند و در روزبازی به دست حرکت کنند و در شب‌بازی، رشته‌ای چند را متحرک سازند.

نظامی گنجوی فرموده است:

چنان بود شب‌بازی روزگارکه شب را دگرگون شد آموزگار

در ایران خیمه شب بازی در زمان بهرام گور مقارن با کوچ بازیگران کولی هند متداول شد. این نمایش شاد به مناسبت جشن‌ها، عروسی‌ها و ختنه سوران‌ها به اجرا در می‌آمد. در خیمه شب بازی تعدادی عروسک در اندازه‌های ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر از چوب ساخته شده بود و در محلی به نام خیمه به جای آدم‌ها ایفای نقش می‌کردند. عروسک‌های زن روسری، شلیته و چاقچور بر تن داشتند و عروسک‌های مرد کلاه نمدی، پیراهن آبی یا قرمز و شلواری سیاه و گشاد.

عروسک های خیمه شب بازی در ایران

بر اساس نوع عروسک‌ها و نحوه اجرای آن‌ها، نمایش‌های خیمه شب بازی به دو دسته کلی تقسیم شده است:

در حالت اول، عروسک‌ها از کیسه ساخته می‌شد. انگشتان دست عروسک گردان در سر و دو دست عروسک جای می‌گرفت و آن را بالای سر خود به حرکت در می‌آورد. در این حالت عروسک گردان پشت پرده روی زمین می‌نشست. در حالت دوم، عروسک‌ها با نخ یا سیمی که از بالا به آن‌ها وصل شده بود حرکت می‌کردند. خیمه شب بازی در این حالت شب هنگام داخل خیمه برگزار می‌شد. خیمه در واقع صندوقی بود که از یک سو رو به تماشاگر داشت و از سه سوی دیگر دیوارهای اتاق را القا می‌کرد. شخصیت‌های مهم این عروسک‌ها، پهلوانان کچل، پهلوان پنبه، ملا، عروس، مادر زن و دیو بودند. پهلوان کچل قهرمان زیرکی بود و سری طاس داشت. پهلوان پنبه فقط برای عروسک‌های ضعیف تر از خود شجاع بود و عروس خجالتی و پر مدعا داشت. در خیمه شب بازی مردی به نام مرشد کنار خیمه می‌نشست و با تنبک، موسیقی ضربی می‌نواخت. مرشد گاهی هم آوازهای محلی می‌خواند. گفته‌های عروسک‌ها نا مشخص و خنده دار بود، زیرا از سوتک‌هایی که در دهان عروسک گردان‌ها بود تولید می‌شد. مرشد ضمن گفتگو با عروسک‌ها، قبل از این که جمله خود را بیان کند، با لحنی استفهامی جمله عروسک مخاطبش را تکرار می‌کرد تا تماشاگران معنی آن‌ها را بفهمند.

منبع:ویکی پدیا/

 برچسب ها معروف ترین عروسک در نمایش خیمه شب بازی ایرانی , عروسک معروف در خیمه شب بازی ایرانی کدام است؟ , کدام عروسک معروف ترین در خیمه شب بازی ایرانی است؟ , در نمایش خیمه شب بازی ایرانی کدام عروسک معروف است؟ , در خیمه شب بازی عروسک معروف کدام است؟ , عروسک معروف در نمایش خیمه شب بازی ایرانی , معروف ترین عروسک خیمه شب بازی ایرانی , نام معروف ترین عروسک خیمه شب بازی ایرانی , اسم معروف ترین عروسک خیمه شب بازی چیست؟ ,

موضوع: روزانه ,
تعداد بازديد : ۲۴۹ | نویسنده: omidbox nosrti | ۰ نظر